De jeneverbes  


In onderstaand artikel wordt de jeneverbes, variant "Juniperus communus" besproken. Naar aanleiding daarvan ontstond discussie over de rol van jemeverbessen bij perenroest. De besproken wilde "communus" jeneverbes met zijn beschermde standplaatsen in natuurgebieden (de arme zand- en heidegronden) is wat dat betreft "onschuldig".
Zie ook het artikel over perenroest op deze website

Een randverschijnsel in de pomologie. De jeneverbes. Officieel heet hij “juniperus communis”. We zullen dit “randverschijnsel” toch maar even kort bespreken, ook al hoort de jeneverbes niet thuis bij de fruitsoorten waarover we het hier doorgaans hebben. We houden immers wel eens van een uitstapje. Jeneverbessen zijn eigenlijk geen bessen, maar ontwikkelen zich uit haarachtige eenslachtige bloemen (katjes) die zich een jaar later vormen tot groene bloemen. Ze worden ook wel schijnvrucht genoemd. Ze hebben 3 jaar nodig om te rijpen. Aan jeneverbessenstruiken vindt men naast elkaar de groene onrijpe en de zwarte rijpe bessen. De struik kan 100 tot 150 jaar oud worden.

De jeneverbes komt in Nederland voor op pleistocene, mineraalarme zandgronden. Alleen, het gaat niet goed met de jeneverbesstruiken. Dat komt omdat de heide waarop ze staan steeds meer overgroeid raakt met pijpenstrootje, braam, (ander) struikgewas. De jeneverbes komt dus in de schaduw te staan van andere struiken, raakt verstikt. Zijn besjes kunnen geen goede ontkiemingsplek vinden; als ze die al wel vinden, raken de jonge struikjes al snel overgroeid.

De jeneverbes heeft een beschermde status in Nederland. Het gaat dan niet zo zeer om de struik zelf, maar om de “habitat”. Allerlei soorten hei, mossen, paddestoelen gedijen goed rond en tussen de jeneverbessenstruiken. Jeneverbesstruwelen staan (daarom) op de habitats die in de Flora- en Faunawetgeving zijn verankerd. Van die “verzamelplekken” zijn er nog maar weinig; de jeneverbessstruik komt tegenwoordig meestal als alleenstaande plant voor. Om de plekken waar de jeneverbes staat in stand te houden moeten de andere, overwoekerende soorten verwijderd worden, en moet er weer ruimte in de bodem zijn waar de besjes zonder concurrentie van bijvoorbeeld pijpestrootjes kunnen ontkiemen en opgroeien.

Bron: wikipedia

Toepassingen

De gedroogde bessen zijn in de winkel te koop. Ze hebben een pittig bitterzoet aroma dat een brandend gevoel in de mond tot gevolg heeft. Mensen eten de bes dus niet “als bes”. Zoals de naam al suggereert worden de bessen wel als kruid gebruikt bij de bereiding van sterke drank. Jenever wordt op smaak gebracht met jeneverbessen.

Ook kan men zuurkool kruiden met de jeneverbes. In sommige berggebieden van Italië Frankrijk en Duitsland wordt het gebruikt bij de bereiding van wildgerechten De bladeren, zowel vers als gedroogd kunnen worden gebruikt bij het grillen van vis. Overige toepassingsmogelijkheden zijn: marinades, gevogelte, sauzen, ragout en paté. Op diverse websites treft men toepassingsmogelijkheden aan van de jeneverbes als kruid.

Ook op diverse websites treft men verhalen aan over de folklore en de vermeende medicinale werking van jeneverbessen.

Op diverse websites wordt tenslotte gewaarschuwd voor gebruik tijdens de zwangerschap of bij nierontstekingen.

Om de natuur in Nederland in de natuur nog voorkomende jeneverbesstruiken zo veel mogelijk kans te geven zich voort te planten, lijkt het, los van de vraag of u ze wettelijk wel mag plukken, gewoon het beste om (geïmporteerde) gedroogde bessen te kopen en niet zelf de natuur in te gaan om te “oogsten”.

Verder lezen o. a. :



Aan de inhoud van deze pagina kunnen geen rechten worden ontleend
©2001- POMologische Vereniging Noord-Holland