Bessen kweken  


Boekgegevens
Titel: Bessen kweken
Subtitel: Kleurrijke variatie voor een smaakvolle oogst
Auteur: Peter Bauwens
Uitgever: Lannoo, Tielt (B) 2004 (de uitgever is ook in Warnsveld, Nederland gevestigd)

Inleiding

Al bij het uitpakken van het boek uit het karton waarin mijn Internet-boekverkoper het boek verpakt heeft komt hij je tegemoet. De kleurenpracht van de fotografie van een boek van Peter Bauwens. Kleinfruit, in al zijn kleuren en vormen, leent zich, meer nog dan een boek over appels en peren, voor een spetterende kleurenfotoshow. Een show overigens die niet door overdaad gaat vervelen.

Waarom heeft de auteur dit boek geschreven?

Er is een voorwoord, maar dat bevat niet zo’n uitgesproken bevlogen motivatie als ik elders wel heb gelezen. Wat je er aan motivering om dit boek te schrijven staat, is juist en redelijk. Bauwens wil ons leren dat het heel gemakkelijk en snel bereikbaar is, ook voor mensen zonder grote tuin of zonder veel tijd, om bessen te kweken.

Als pomoloog met planologische kennis denk ik dan: prima. In onze verstedelijkende samenleving is het telen van bessen voor velen de enige realistische mogelijkheid om thuis dicht bij de natuur met fruit bezig te zijn.

Misschien dat het verschijnen van boeken als dit stedenbouwers doet beseffen dat het kleine vruchten zijn die het doen, (het verband leggen met natuurbeleving, zelf voedsel verbouwen) en dat ook daarvoor ruimte gereserveerd moet worden. En dat fruitteelt, door aanplant van hoogstamlanen of voor mijn part een berceau (zie artikel over een perenlaantje op deze webstek), geïntegreerd kan worden in hedendaagse stedenbouw. Maar nu ben ik ver van de oorspronkelijke bedoeling van de schrijver verwijderd geraakt. Terug naar het boek, dus.

Opzet van het boek

Een gedegen opzet kennen we van Peter Bauwens. Zo ook hier. Een stukje historie, hoofdstukjes over teelttechniek, groei, bloei, oogst, vogels, vermeerdering, verzorging, diverse hoofdstukken over soorten en rassen. En dan een heel onderdeel over bereiden en bewaren. Een overzichtelijke en vrij logische volgorde, die voor weinig verbetering vatbaar is.

Beoordeling bruikbaarheid van het boekje door boomgaardenier of tuinier

Ik constateer dat ongeveer alles aan bod komt. Maar wat betreft ziekten en plagen maakt de schrijver zich er een beetje met een Jantje van Leiden van af. Dat kan ook weinig anders, omdat zijn onderwerpkeuze zo breed is, dat je op het punt van ziekten en plagen weinig dieper kunt gaan dan het advies en goed te mulchen en bladluizen met water uit de tuinslang weg te spuiten. Met de aanrader vreemde bobbels en insecten te verwijderen, maar lieveheersbeestjes te laten zitten en daartoe het onderscheid te leren kennen tussen larven van lieveheersbeestjes en die van bladluizen. Een Jan niet-van-Leiden in plantteeltkundig opzicht zou dat denk ik even met een foto of twee uitgelegd hebben.

Nu is het natuurlijk zo dat de meesten van de lezers van dit boek geen topopbrengsten nastreven en een deel van hun opbrengst aan vogels gunnen. Maar het is wel zonde als al je kruisbessen onder de meeldauw zitten. En dat is niet irreëel in ons land. En dan mis ik toch echt uitleg over meeldauw en hoe die aan te pakken is. Als kritische lezer denk ik dan dat meeldauw vast niet zulke mooie foto’s oplevert als die er van gezond fruit wél in staan.

Kwaliteit van de inhoud

Het moge duidelijk zijn. Ik watertand bij de foto’s van de vruchten en de vruchtgerechten. De teksten zijn supervlot geschreven. Maar doordat de auteur ook zij- en randverschijnselen bij de bessenteelt, zoals niet- houtige exotica en aardbeien, gaat behandelen, trapt hij in een valkuil. Te breed = te ondiep. In dit boek gebeurt dat op bepaalde aspecten.

Ik mis een helder verhaal over de teelt van bessen en kruisbessen op een onderstammetje. Aalbessen en kruisbessen zijn ook vrij algemeen te koop op een stammetje van ca. 1 meter hoog. Persoonlijk vind ik teelt op stam een goede ontwikkeling. De bessen waaien makkelijker droog, wat goed is tegen de schimmelziektes. En er zijn meer argumenten. Bessen op een stam van circa een meter zijn veel makkelijker schoon te houden dan struiken. Als je even op vakantie bent terwijl het groeizaam weer is komt er vaak toch onkruid in de stuik naar boven, zelfs ook door een dikke mulchlaag. Het ultieme argument voor mij om de duurdere bessen op stam aan te bevelen is dat dat veel makkelijker plukken is. Zelfs kinderen durven in een stekelige kruisbes op stam te plukken als de bessen op ooghoogte hangen. Wie op oudere leeftijd moeilijker bukt, zal helemaal veel plezier beleven aan bessen op onderstam.

Om de omissie van Bauwens in deze te compenseren, zal ik een foto van bessen op stam aan dit artikel toevoegen. Okay meneer Bauwens, ik ben u vóór: mijn foto’s zijn lang niet zo mooi als de uwe. Die discussie wil ik niet eens aangaan. Ik geef me bij voorbaat gewonnen op dat punt.

Aankopen?

Jazeker. Ondanks het hier en daar optredende gebrek aan diepgang “Je kunt niet alles hebben”, zei mijn wijze moeder zaliger al. Je wordt door het boek prima op ideeën gebracht wat je zoal aan bessen in allerlei variaties zelf kunt telen, ook in je achter- of volkstuintje. Het ministerie van Volksgezondheid zou subsidie moeten geven op de aanschaf van dit boek. Fruit plukken ontstrest, fruit snoepen gaat vetlijvigheid tegen. Als de 1,2 miljoen euro subsidie die, voor de promotie van fruit-eten, besteed schijnt te gaan worden aan een kooktheater nou es besteed zou worden aan subsidiëring van dit boekje en of de aanschaf van bessenstruikjes door particulieren. Dan zou je naar mijn inschatting de Volksgezondheid én de fruitafzet beter dienen dan met een kooktheater. Hoe zeer ik de artiesten hun boterham (hopelijk belegd met bessenjam) ook gun. Wellicht een idee voor een bestuurskunde- of subsidiekunde-student om mijn gelijk es in een scriptie te onderzoeken?

Stop, ik ben al weer te ver afgedwaald. Gewoon dat boek kopen en bessen, frambozen en wat al niet meer in het boek besproken wordt gaan telen. Voor bestrijding van ziektes en plagen kun je vast bij de hovenier terecht; voor de magnifieke plaatjes van Bauwens kun je zeker daar niet terecht.

Kruisbessen op stam, op ca. 1 meter hoogte, stammetje vastgezet aan paal (uiterst rechts de bovenkant van de paal), struikhout met vruchten op borsthoogte, het gemak dient de mens….
Foto: Bas van Andel


Aan de inhoud van deze pagina kunnen geen rechten worden ontleend
©2001- POMologische Vereniging Noord-Holland