Roem van Altena. Als je in oude perenrassenlijsten kijkt, kom je het ras nog wel es tegen. Eind maart stond er in een regionaal krantje in het Land van Altena een aanbieding: "te koop: heerlijke stoofperen. Roem van Altena, 2 kilo voor 50 cent".

Het Land van Heusden en Altena ligt ingeklemd tussen Maas, Waal en Biesbosch. Het is het protestante deel van Brabant, een dunbevolkt en uitgestrekt gebied waar een randstedeling alleen via de A27 op weg naar het zuiden doorheen zoeft. Er was ooit fruitcultuur. Nu tref je er her en der hypermoderne boomgaarden aan. Zou de oude fruitcultuur nog ergens in het gebied voortbestaan via de Roem van Altena? Zou die stoofpeer hier in het komkleigebied van het rivierenland haar oorsprong hebben?

Wat weten we over de peer? Omstreeks de jaren 1950 werd de Roem van Altena in Nederland gepromoot. Toch was ze in ons land al meer dan een eeuw verspreid. Ze werd algemeen "poire belge", belgische peer genoemd. Ook in België was ze toen al vele jaren bekend onder de naam "Bakpeer".

Een Nederlands ingenieur, J.D. GERRITSEN, beschreef deze "ROEM van ALTENA" als zacht van vlees en tamelijk zoet, in kleur en vorm gelijkend op een slanke St-Rémy, waarvan het vlees in de kook mooi bruinrood werd. Volgens hem beschikt ze over een uitstekende reputatie, ze is gemakkelijk van teelt, is gezegend met een grote en regelmatige vruchtbaarheid en een uitstekende bewaring. Bovendien groeide ze zowel als struik als als boom.

Waar komt de Roem van Altena vandaan? Op zoek in de literatuur op internet komt men de Roem van Altena als peer slechts zelden tegen. De POMOpost heeft de peer een enkel keer genoemd in meer algemene artikelen over stoofperen. Slechts één artikel uit België gaat dieper in op de Roem van Altena. Zou een product van mogelijk oude Hollandse Glorie dan nu vooral bij onze zuiderburen, althans in de litteratuur, gewaardeerd worden?

Uit dat artikel bleek dat ook onze Zuiderburen, in de buurt van Mechelen, de vragen naar de oorsprong hadden gehad. Maar dat de vragen daar opgelost waren.

En wel door Ludo ROYEN. de stichter-conservator van het hoogstam- fruitboomgaarden museum in Vliermaal-Kortessem.

Hij wist dat het kasteel van Bovelingen eeuwenlang bewoond werd door afstammelingen uit Altena, Nederland . Het kasteel was het domein van de graven de Borchgrave d’Altena . De perensoort zelf was er tijdens zijn bezoek niet meer te vinden, maar de bewijzen waren er dat er in vroegere tijden volop met passie peren geteeld zijn rond het kasteel. Dat de peren rond dat kasteel niet te vinden waren, zette mij aan tot een speurtocht. Zou de Roem van Altena niet toch wortels hebben in, zelfs genoemd zijn naar het Land van Altena? Op speurtocht naar wortels in het Land van Altena

De zojuist genoemde Borchgraves (d'Áltena) hebben in het Land van Altena sporen achtergelaten. In het dorp Almkerk bestaat een De Borchgravestraat.

(Zouden de Borchgraves (=graven van de burcht) ooit gewoond hebben op de "motte", een versterkte, opgeworpen heuvelburcht in Almkerk? En daar de Roem van Altena geteeld hebben? Rond zo'n burcht als die nu alleen in gave vorm in de binnenstad van Leiden te vinden is, maar die in Almkerk ook nog herkenbaar is? )

Noot: Nog meer van de Borchgraves: het familiewapen van de Borchgraves bevat twee zalmen, naar boven springend, de koppen naar buiten gaand. Net als in het gemeentewapen van de gemeente waartoe Almkerk behoorde. Daarin komen dezelfde zalm-figuren voor.

Links het wapen van de heren van Altena, rechts het wapen van de gemeente Woudrichem

Ik kon mijn drang naar ontmoeting van het verleden niet onderdrukken en reed naar Almkerk. Wat een verrassing: op de voorgevel van de oude boerderij ter plekke van de oude motte prijkt de naam "Altena-Hoeve". Rond de boerderij, op de verhoging waar ooit de burcht stond, een aantal oude hoogstamfruitbomen. Toch de Roem? …..hier…hiervandaan???

Ik kon het niet geloven. Zo oud als de geschiedenis van deze plek kunnen bomen toch niet worden? En zo dik en oeroud zagen ze er toch ook niet uit?

Op een informatiebord bij de plek van de burcht van Almkerk is te lezen dat de burcht al vele eeuwen lang geleden in verval is geraakt. In de tijd van de Hoekse en Kabeljauwse twisten zou het einde van de burcht zijn begonnen. De laatste Heer van Altena was de Graaf van Horne. De Noordhollandse leden van de POM weten dat deze in 1567 samen met de Heer van Egmond in Brussel in opdracht van Alva onthoofd is. Met dat jaartal-gegeven is het praktisch uitgesloten te achten dat de Roem van Altena op deze plek zijn ontstaanswortels heeft.

De Roem van Altena nu Met de wetenschap dat de Roem van Altena naar alle waarschijnlijkheid op een kasteel in Belgisch Limburg haar oorsprong had, ging ik de laatste dag van maart naar het adres in Wijk en Aalburg, in het Land van Altena, waar de Roem te koop was. In een schuurtje in een boomgaard werd ik ontvangen door een allervriendelijkste oude baas. Al snel had ik de 2 kilo peren, die ondanks het seizoen er nog appetijtelijk uitzagen. Gerritsen had niets teveel gezegd over uitstekende bewaarbaarheid. Iets gelig, her en der wat roestkleurig, maar nog best hard.

Naast en achter het schuurtje stonden diverse perenbomen. Vooral Roem van Altena. Aangeplant in de jaren vijftig. Zouden ze toch ergens anders uit het Land van Altena afkomstig zijn? Helaas, de vriendelijke oude baas hielp mij uit mijn laatste droom: zijn Roem van Altena-bomen had hij indertijd gekocht in Opheusden, het Betuwse dorp met zijn rijke fruithistorie.

Mijn perenboer wist mij meer te vertellen. Dat de Roem van Altena ook wel “Verbeterde IJsbout” werd genoemd. En dat hij op de praktijkschool in de jaren 50 nog les had gehad van….Ingenieur Gerritsen. De man die de oorsprong van de Roem van Altena in Belgisch Limburg had bepaald.

Nu vlogen de tijden door mij heen. Van de Middeleeuwen tot Gerritsen, van Alva, Egmond en Horne tot de boomgaard van Van Helden waar ik nu in stond. Hier had het troetelkind van Gerritsen wortel geschoten. Op slechts enkele kilometers van de plek waar de voorvaderen van de veredelaar de scepter hadden gezwaaid. Ik voelde mij door de Roem van Altena verbonden met de geschiedenis van vele generaties terug.

De Roem van Altena op het bord In de wetenschap dat ik peren had met een oorsprong in Belgisch Limburg, met historische verbanden met Egmond en het Land van Altena, begon ik aan het oer-hedendaagse schillen en koken van de stoofperen. Na dik een uur koken zagen ze er mooi diepbruinrood uit.

Ik snap niet waarom de Saint Rémy en de Gieser Wildeman de Roem van Altena in hun schaduw gezet hebben. Volgend jaar ziet mijn oude fruitbaas mij terug. Oók om enthout..

Voor wie is gaan watertanden: De Roem van Altena is van oktober tot april te verkrijgen bij de boomgaard van fruitbaas Van Helden aan de Rivelstraat te Wijk en Aalburg. Voor wie het Land van Altena doorkruist een ommetje zeker waard!