Jaarverslag 2024

Bestuur
Het bestuur heeft dit verslagjaar tien keer vergaderd, wisselend bij de bestuurs leden thuis. Tijdens de Algemene Leden Vergadering (ALV) werd Jan Romein tot erelid benoemd. Omdat secretaris Cor Donkervoort heeft aangegeven nu toch te gaan stoppen is het tijdens de vorige ALV benoemde bestuurslid Bea N. Jonker-Otjes, door het bestuur tot secretaris gekozen. In verband met de vacature van voorzitter rouleert gedurende een periode van drie maanden het waarnemend voorzitterschap onder de bestuursleden zonder functie. U zult begrijpen dat dit een extra belasting is voor de bestuursleden en wij zijn dan ook naarstig op zoek naar een voorzitter. Voor wat de taakomschrijving voor deze functie betreft verzoeken wij u contact op te nemen met de secretaris.
De toekomstige voorzitter treft een vereniging aan die bestaat uit een enthousiaste groep bestuursleden en vrijwilligers die zich inzetten voor "het stimuleren van de aanplant van oude fruitrassen en het behoud van hoogstamfruitbomen in Noord-Holland". Vooral tegenwoordig met de belangstelling voor biologische producten worden wij veel gevraagd om boomgaarden aan te leggen of te verbeteren middels snoeien. Wat is er mooier om hierin een centrale functie te bekleden!
Verenigingsactiviteiten
Het nieuwe jaar is op 11 januari 2024 's middags ingeluid met de Nieuwjaars-bijeenkomst in het restaurant van de Golfbaan te Beemster. Dit keer een combinatie van workshop snoeien en receptie waarbij de appel- en perensnoei workshop in het water is gevallen doordat de beoogde locatie flink onder water stond. Onze cursusleider snoeien, Jan Romein, wist hier een oplossing voor te vinden door een pruimenboom die op het terrein van Golfbaan Kavel II stond en nog nooit gesnoeid was, een mooie leerzame snoeibeurt te geven. Een groep van ca. 20 belangstellenden hebben hieraan actief deelgenomen door het verwijderen van takken en het stellen van vragen. Daarna zijn velen op weg naar de Collectieboomgaard gegaan waar in het vierkant van de stolp van Jaap en Anneke, onze vorige voorzitter Cees Vroegop een woord van welkom heet, vooral aan de familie van Henk Houtman, en uitleg geeft van het belang van de heer Henk Houtman voor de POMologische Vereniging Noord-Holland. Vervolgens begeeft het gezelschap zich naar de boomgaard en wordt door de echtgenote van wijlen Henk Houtman, Jet met behulp van de twee zonen Bart met Linda en Nol met Carola en de kleinkinderen Roos en Puck, het POM spandoek verwijderd waarna het naambord "Henk Houtman Hof" wordt onthuld. Na een toost met warme appeldrank van Hans Kingma wordt de Nieuwjaarsbijeenkomst in het restaurant op de Golfbaan voortgezet met de receptie waarbij overheerlijke appeltaart wordt geserveerd.
Verder hebben wij cursussen georganiseerd zoals de basis- en vormsnoeicursus, de ledensnoeidagen, een ent-ochtend voor leden, een BBQ voor medewerkers, 2 Open Dagen in de Henk Houtman Hof en 1 Open Dag in de Abdijtuin, determinatie-avonden en uitlevering van fruitbomen.
De cursus Ziekte & Plagen is ontwikkeld op biologische basis en zal in deze nieuwe stijl op 15 maart 2025 in de Middenbeemster gegeven worden.
Er is samen met enkele werkers van de Abdij een excursie georganiseerd naar de Noordelijke Pomologische Vereniging. De eerst bezochte bijzondere collectietuin met unieke fruitrassen was te Leens, Landgoed Verhildersum. Vervolgens bij de Menkemaborg, de nutstuin met een fruithof bekeken en op uitnodiging van de NPV, de Stichting Fruithof te Frederiksoord bezocht. In verband met het 35-jarig bestaan van de NPV hebben wij hen een Kleipeer, synoniem Winterjan, aangeboden. Tenslotte hebben we een bezoek gebracht aan onze adverteerder Auke Kleefstra en op zijn uitgebreide Vruchtboomkwekerij een rondleiding gehad.
Verder zijn diverse vrijwilligers op pad geweest om de POM elders in Noord-Holland te promoten, zoals u allemaal heeft kunnen lezen in ons POM-kwartaalblad. Een uiteenzetting van de activiteiten per commissie vindt u in de volgende verslagen.
Commissie Abdijtuin
Het seizoen is begonnen met een bijeenkomst van de werkers op 6 februari 2024. Daarbij worden de Arbo-regels onder de aandacht gebracht en het verantwoord gebruik van de gereedschappen.
Vervolgens is er op verzoek een bezoek gebracht aan het Buiten Nijenburg te Heiloo. Daarbij zijn adviezen gegeven en is ook het aanbod gedaan aan de vrijwilligers aldaar om te komen meelopen in de Abdijtuin en/of de cursussen van de POM te gaan volgen.
De bordjes 'verboden voor honden'' in de tuin werken niet echt. De honden kunnen niet lezen en de baasjes trekken zich niet veel van het verbod aan.
Als de werkers er zijn treden deze op, dit in tegenstelling tot de bewoners van de Abdij en het winkelpersoneel.
Er was niet veel fruit dus is het lastig te constateren of er illegale pluk heeft plaats gevonden.
Er is een proef gestart met het vullen van boomspiegels met klaver. De drie 'bewerkte' appelbomen zien er beter uit, groener waarschijnlijk door de extra gift stikstof.
Er is kalk gestrooid en een composthoop aangelegd die mede is gevuld met ruige mest van de naburige boer. Er is 6 m3 Tardygrond verwerkt in de tuin. Dit jaar is dat helaas niet meer te verkrijgen.
In september stond de sappers op de parkeerplaats bij de Abdij en is er sap geperst met medewerking van buurman boer Jos. Opbrengst: 264 liter sap in 88 pakken, toch weer minder dan vorig jaar. Na verkoop en verdeling blijft een negatief saldo van € 1,50.
Slecht presterende bomen zijn gerooid en verkocht. De nieuwe (privé) plaatsen zijn genoteerd. De lege plaatsen blijven een jaar braak liggen.
De nieuwe exemplaren staan opgeënt bij Hengeveld. Zijn desgewenst te bekijken als POMleden daar in de buurt komen.
Bij het uitleveren van de bomen zijn de werkers van de Abdijtuin zeer actief betrokken geweest. Meer dan voldoende assistentie voor een betrekkelijk gering aantal bomen. De resterende bomen zijn inmiddels allemaal aan de man gebracht.
Er is een excursie voor de werkers georganiseerd naar de Noordelijke Pomologische Vereniging. De eerst bezochte boomgaard van Landgoed Verhildersum zag er prima uit en de deskundige gids wist veel te vertellen.
Er is een nieuwe maaimachine aangeschaft van het merk 'Toro', waarschijnlijk op rekening van de Abdij. Is wel erg lawaaierig. Twee kweeperen zijn vervangen door een mispel en een Amandelbloesem boom (Robijn). Er waren vijf dode bomen waarvan drie appelbomen (Rubens, Present van Engeland en Lena) en twee perenbomen (Colerée Juillet en Eva Baltet). Enten voor de nieuwe bomen zijn besteld bij de collectieboomgaard Henk Houtman Hof. Van de verwijderde bomen zijn er 31 verkocht met als opbrengst € 697,50. Het beschikbare areaal is vol, dus geen ruimte meer voor nieuwe bomen.
Er staan nog 33 bessenstruiken voor gebruik door de Abdij.
De Open Dag op 14 september was druk bezocht. Komt mede door het samenvallen met de Open Monumentendag. Wel oppassen om niet alleen als attractie te worden gezien. Aandachtspunt: tenten worden in de boomgaard geplaatst waardoor bomen beschadigd worden. Bij de volgende gelegenheid meer te koop aanbieden zoals bijvoorbeeld bakjes bessen en kleine struikjes.
De groep werkers bestaat, na enige wisselingen, uit vijftien personen. Daar moet nog wel POM-kleding voor geregeld worden. Het contact met de Abdij (abt) loopt wat stroef. Nog eens proberen om vanuit het bestuur een overleg te regelen. Is mede nodig om een toekomstvisie te ontwikkelingen i.v.m. het enten van bomen e.d.
Er is meer dan duizend euro aan sponsorgeld binnen gekomen. Daar is een stokkettingzaag met twee acculaders van gekocht en Tardy compost.
Er is dit jaar meer last van boomkanker, waarschijnlijk door de overvloedige regenval en de leeftijd van de bomen. Belangrijk om door te gaan met het ingezet beleid om bomen om te enten.
Het seizoen is 29 november plezierig afgesloten waarbij ook de taakverdeling aan de orde is gekomen. Door het terugtreden van Gerard Albrink dreigt veel kennis verloren te gaan. Afgesproken is dat Kees Olie en Nico Glorie zo veel als mogelijk met hem meelopen om deze kennis overgedragen te krijgen. Goed om ook hier de Koninklijke Onderscheiding te vermelden die onze medewerkster Truus Rood mocht ontvangen.

Commissie collectieboomgaard Henk Houtman Hof
Het is eind november als dit verslag geschreven wordt en we terugkijken op het reilen en zeilen van de collectieboomgaard in 2024. De eerste aanvragen voor enthout hebben ons alweer bereikt. 
Een belangrijke taak van de collectie-boomgaard, enthout leveren, kan nog niet.
De bomen houden hun oude blad nog vast. Het afgelopen jaar wisten veel enthousiaste enters ons te vinden. Officieel verstrekten wij ca. 100 enten aan twaalf aanvragers. Enthout voor vrienden en bekenden niet meegerekend. 
Door de inmiddels twee uitgevoerde DNA-onderzoeken in onze appelcollectie kunnen we met redelijk grote zekerheid zeggen dat we de gevraagde rassen leveren. Het recentste DNA-onderzoek heeft veel duidelijkheid gegeven.
Al moeten we nu nog wel accepteren dat Reinette d'Or,  Rode Boskoop en onze twee Goudreinet-varianten allemaal Kassler Reinet heten. Het bestuur van de POMologische Vereniging heeft echter besloten dat wij in de vereniging de regionale, oude naam blijven hanteren. In tweede instantie vermelden wij de nieuwe wetenschappelijke naam om aansluiting te houden met de rest van de wereld. Wat ons rest is een nog te voeren discussie over de schrijfwijze van de oude namen. Het gaat dan onder andere over Roode met één of twee 'OO', 'Sch' of 'se' aan het eind, Syden Hemmetje of Zyden Hempje en de afkomst van een appel - Renet of Reinette. De tot nu toe gehanteerde schrijfwijzen zijn in de loop der jaren weloverwogen vastgesteld voor de collectieboomgaard door vier deskundige heren. Zij hebben o.a. rekening gehouden met land van herkomst, eerste schrijfwijze uit oude geschriften en ook zo nodig de geadviseerde naam uit de bomen bijbel 'Houtige Gewassen'. Als beheerders van de erfenis van de vier gewaardeerde wijzen die onze collectie hebben vastgesteld kunnen we m.i. nu niet zomaar naam- en schrijfwijzigingen doorvoeren. Voor veranderingen in de schrijfwijze is m.i. een goede argumentatie noodzakelijk.  

In 2024 zijn we doorgegaan met het verjongen van de in 2003 aangelegde boomgaard. Een tiental halfstammen is gerooid en vervangen door een recent opgeënt exemplaar. Argumenten waar keuzes op gebaseerd zijn: ruimtegebrek, ziekelijk, veel werk om meeldauw te beheersen, te snelle groeier, lastig onder te maaien, werkers willen fruit niet missen . . . . . etc. 
Het meest recente DNA-onderzoek in de appelcollectie heeft voor de halfstam appelcollectie weinig gevolgen gehad voor de samenstelling van de collectie. Alleen ons Syden Hemmetje en de Framboosappel zijn bron van discussie.
De perencollectie is in 2024 verrijkt met de Kleermaker en Roem van Altena. De Kleermaker stond al sinds 2001 op ons verlanglijstje. Met dank aan Kees Vlaar is weer een wens vervuld. Nu maar hopen dat onze blijdschap terecht is als de uitslag van het DNA-perenonderzoek binnenkort verschijnt. 
Het snoeien van de bomen is een tijdrovende klus maar is wederom goed verlopen. Niet alle werkers willen of kunnen de hoogstammen kortwieken maar het snoeien heeft niet geleid tot meer dan de normale discussies binnen de groep werkers. 

Voor de bemesting zijn we in 2024 afgeweken van de normale gift DCM Mix 5.
Uit grondonderzoek is namelijk gebleken dat er slechts tekorten waren aan zwavel en magnesium, iets wat opgelost kon worden door Kieseriet te strooien.
De werkers hebben zich laten informeren over omschakeling naar natuur-inclusieve of regeneratieve landbouw. Een moeilijk verhaal, maar reuze interessant voor ons aller toekomst. Uiteindelijk is ook nog een ander DCM sporenmengsel gestrooid. 
Het afgelopen jaar was geen bijzonder jaar voor ziek en zeer in de boomgaard. Spinselmot was nog wel aanwezig maar is duidelijk op zijn retour.
Het meeldauw knippen blijft veel tijd vergen.

In het hoogstamdeel hebben we een aantal pittige, lastige vruchtboom kankerbesmettingen. Perenvuur heeft zich beperkt tot één duidelijke besmetting; die vroegtijdig verwijderd is. De aantallen dikkopjes van de perengalmug lijkeonder controle nadat jarenlan de aangetaste vruchtjes zijn verwijderd. De feromoonverwarringsdraadjes tegen de fruitmot  doen goed hun werk. Het inzaaien van de bloemenstroken was, zacht gezegd, geen succes. Naaktslakkenvraat verprutste dit jaar ons streven naar vergroting van de biodiversiteit. De slakken profiteerden van het langdurig natte weer. Biologische slakkenkorrels boden te weinig uitkomst.
Het maaien van de boomgaard blijft een arbeidsintensieve klus.
De chauffeur van de stokoude trekker is wel een ochtendje zoet met maaien.
Ook het handmaaien is een wekelijkse bezigheid. Er is nog steeds geen beslissing genomen over de vervanging van de oude trekker plus maaier. 
Begin 2024 heeft de familie van Henk Houtman een bord onthuld met zijn naam. Wij zijn blij en trots dat zijn naam voor altijd aan de collectieboomgaard is verbonden. 
De vele jonge bomen gaven weer nieuwe werkzaamheden. Boomspiegels moesten geschoond worden en takken uitgebogen. Het zomerwerk zoals dunnen en loten trekken was dit jaar goed te doen.

De Open Dagen zijn wederom geweldig verlopen. Noemenswaardig is zeker de prachtige fruitrassen tentoonstelling waarvan na afloop het fruit nog meerdere keren tentoongesteld werd. De ideeën voor de Open Dagen van 2025 zijn nog niet uitgekristalliseerd. 

De oogst was onder gemiddeld. Na de slechte oogst van 2023 waren we echter snel tevreden. De werkers hebben allemaal weer wat pruimen kunnen plukken. De meeste appelbomen droegen wat fruit. De perenoogst was ongeveer gelijk aan vorig jaar. Uiteindelijk hadden we een redelijke voorraad stoof- en handgoed voor de werkers in de koelcel. Verder is er twee keer fruit verzameld voor het sap persen. Een keer alleen appels en een keer appels en peren. Totaal hebben we ca. 1300 kilo appels versapt. 

Toekomst:

Commissie POMculinair
In 2024 zijn we als commissie 2 x bij elkaar geweest, wisselend bij de leden thuis.r
We bespraken de voorbereidingen voor de Open Dagen, blikten terug en wisselden eventuele nieuwe ideeën uit. Vanwege de locatie van de nieuwjaarsbijeenkomst 2023 hoefden we dit jaar daar geen voorbereidingen voor te treffen.
Op de Open Dagen in de Collectieboomgaard en in Egmond hebben we beurtelings onze kraam verzorgd. De standplaats van onze kraam was in de Beemster dit jaar prima in orde!
We hebben daar zoals gewoonlijk weer allerlei door ons ingemaakt fruit laten proeven, de sappan gedemonstreerd, appelsap (zoveel dat we vroegtijdig uitverkocht waren) en losse appels verkocht. Natuurlijk ook veel informatie gegeven over het verwerken van fruit, zoals het drogen op verschillende manieren en jam en chutney maken. Iedereen heeft enthousiast de kraam gerund!
Wat steeds is doorgegaan is het schrijven van een recept voor het POM blad, om beurten, deze worden nu ook steeds op de website geplaatst.
We willen kritischer naar de inhoud ervan gaan kijken.
Ook hebben we in het najaar weer fruit opgehaald uit de Collectieboomgaard, eerst vroege peren, later ook nog diverse appelrassen. Deze zijn door ons ingemaakt ten einde dat in 2025 op de Open Dagen te kunnen laten proeven! In de loop van het jaar 2023 ontstond de behoefte om een gezamenlijke activiteit te ondernemen.
We hebben toen ieder een bijdrage geleverd aan een gezamenlijke maaltijd (POM geïnspireerd) bij Riet thuis en hier heerlijk van genoten. Gezellig om ook eens in een andere hoedanigheid bij elkaar te komen! Voor herhaling vatbaar.
Ook in 2024, 7 november, hebben we een gezamenlijke, POM geïnspireerde, maaltijd gehouden. Dit was wederom een succes en bood de gelegenheid bij te praten daar we dit jaar weinig bij elkaar gekomen zijn. In januari 2025 staat onze volgende vergadering gepland.

Commissie Snoeien
Commissie snoeien is verantwoordelijk voor het geven van advies en het uitvoeren van het snoeiwerk aan hoogstamfruitbomen van POM leden en ook van niet-leden. Het snoeiseizoen loopt van november tot april.
Organisatie:

Processtappen: Piet Konijn Jan Romein
.adviesbezoeken met prijsopgave x
.planning met snoeiafspraken x
.indeling snoeiers en leiding op de snoeidag x
.afrekenen en maandoverzichten x
.nacalculatie en financiële verantwoording x
.communicatie per e-mail en telefoon x x

Kwantitatieve gegevens: 2022/23 2023/24
Aantal snoeidagen 23 23
Aantal locaties 89 84
Aantal bomen 1550 1770

Externe contacten: brEr is de laatste jaren geen contact met Landschap Noord-Holland over locaties en subsidie. Wel keuren zij jaarlijks hun ladderwagen met ladders en verstrekken nieuwe zaagjes en handschoenen.

Conclusie:
2023/24 was een snoeiseizoen met ruim voldoende snoeiwerk, en met een goed resultaat. Aan het eind van het snoeiseizoen is er een evaluatiemiddag waar de verbeteringen worden besproken. De ladderwagen wordt in vervolg door Piet Portegijs beheerd. De snoeicapaciteit is met acht ervaren snoeiers onvoldoende, waarbij ook moet worden aangetekend dat de gemiddelde leeftijd aan de hoge kant is.

De snoeiploeg zoekt snoeiers!!
De organisatie en samenwerking binnen de snoeigroep verloopt zoals altijd probleemloos.

Commissie Cursussen
Het cursusjaar is goed verlopen. De locatie in Tuitjenhorn is heel prettig en men ziet ons graag komen. Toen het praktijkgedeelte door aanhoudende regen niet buiten kon gebeuren, is er in de kelder van het gebouw verder uitleg gegeven met takkenmateriaal wat ook zeer goed werd ontvangen door de cursisten.
René de Weerd als docent is heel representatief en deskundig. Door ziekte is hij eenmaal vervangen door Piet Konijn die al eerder een cursus had gegeven in Beinsdorp.
Aan de penningmeester is van iedere cursusdag een financieel overzicht gezonden.
Aantal cursussen 5.
Aantal cursisten 59: Leden 30 Niet leden 27 gratis (abdij) 2.
De cursus enten is door het geringe aantal aanmeldingen niet doorgegaan. Wel is een cursist op de leden entdag goed opgevangen door Peter en Jan, de docenten. Het vernieuwde cursusboek Ziekten & Plagen ligt voor een proefdruk bij de drukker. In de toekomst wordt een cursus mogelijk in het voorjaar gegeven. Een docent wordt binnenkort aangezocht.

Commissie Aanplantbemiddeling
De opzet van de bomenverkoop die we vorig jaar ingevoerd hebben, heeft in 2024 zijn vervolg gekregen: veel bomen op bestelling laten enten bij één kweker (in ons geval Hengeveld) en daarnaast bomen afnemen uit zijn assortiment voor zover voorradig.
We hebben zelf een samenstelling gemaakt van redelijk gangbare rassen en daarnaast wat zeldzamere, om die in de provincie te vermeerderen.
De meeste bestellingen zijn al op de Open Dagen binnengekomen, de rest volgde later via de mail.
Op bestelling zijn er voor ons 142 bomen geënt en hebben we 39 bomen uit het sortiment van Hengeveld afgenomen. De onderverdeling was 80 hoogstammen, 58 halfstammen en 43 laagstammen/struiken. Daarnaast is er nog een aantal laagstammen geënt voor vervanging van appelrassen in de Abdijtuin. Deze boompjes blijven nog een jaar bij de kweker om aan te sterken.
De bomenuitlevering was gepland op zaterdag 23 november, maar omdat er nog teveel blad aan de (vooral appel-)bomen zat is deze dag verschoven naar 14 december. De uitlevering vond, zoals in de afgelopen jaren, plaats bij de abdij in Egmond. Uiteindelijk hielden we nog een aantal bomen over. Na het uitbrengen van een nieuwsbrief hebben we al deze bomen een week later bij de Henk Houtman Hof kunnen verkopen.
Het adviseringswerk is vooral via de telefoon en mail gegaan en ook op de Open Dagen. We hebben bij één gemeentelijk project (Medemblik) geadviseerd en bomen geleverd van typisch Noord-Hollandse rassen.
Er wordt overwogen om bomen via een webwinkel te gaan verkopen.
Dit moet nog nader worden uitgewerkt en zal, als het lukt, te zijner tijd via de website bekend gemaakt worden. Gezien de ervaringen van de laatste jaren zullen we de bomenuitlevering op zaterdag 13 december 2025 plannen.

Commissie Determinatie 1

Deelnemers in de commissie:

Peter Conijn, Thijs Jostmeijer, Bert Tessel, Kees Vlaar, Geo de Kruijk, Rogier Tan, Cees Wonder, Guido Hendriks en Jan Lankelma (ook inventarisatie).

De commissie is in 2024 hetzelfde gebleven als 2023.

In 2024 is er gedetermineerd op de gebruikelijke plaatsen:

We hebben ongeveer hetzelfde aanbod gehad als in 2023 en hadden vier avonden nodig om alle aangeboden rassen alsnog een naam te geven.

Wij hebben 95% van de aangeboden rassen thuis kunnen brengen en ongeveer 25 determinatieformulieren verwerkt - circa 100 rassen.

Ik denk dat we kwalitatief een redelijk tot goed niveau hadden, net als vorig jaar. We kunnen zelfstandig rond 80% thuisbrengen en hebben een vangnet door het Nederlands Fruit Netwerk (NFN), zodat we er meestal wel uitkomen als het aanbod van vijf stuks tenminste rijp is, dat blijft moeilijk uit te leggen.

Dankzij Bert heeft er een leuk en informatief artikel gestaan in het Noord-Hollands Dagblad, waardoor er een ware stormloop plaatsvond op onze determinatieavond in Onder de Linden te Middenbeemster.

We hebben samen met Jan Lankelma verder gewerkt aan de inventarisatie website (zie verslag commissie Determinatie 2). Het online determinatie programma hebben we heel regelmatig gebruikt, het wordt steeds beter. Jan heeft weer een aantal verbeteringen doorgevoerd, waardoor het programma gebruiksvriendelijker is geworden. Wij hebben van een aantal perenrassen de 30 kenmerken in het systeem ingevoerd.

Geo en Thijs zijn opnieuw druk bezig geweest met allerlei activiteiten van het NFN. Het eerste DNA-onderzoek is in 2024 gepubliceerd en rondgestuurd,

Het is leuk om te merken dat het onderzoek onder fruitliefhebbers die niet bij het NFN zijn aangesloten, goed is aangekomen. Het project om tot een lijst van appelrassen te komen die wij Nederlands erfgoed vinden is grotendeels afgerond. We hebben een eerste versie van deze lijst gemaakt en gaan in 2025 verder met het vergelijken van rassen en het op naam brengen.

We zijn begonnen om een erfgoedlijst peren op te stellen - ook weer een heel werk, maar aanzienlijk minder dan appels aangezien er veel rassen die wij hier hebben staan, uit België en Frankrijk komen of zo oud zijn dat niemand de herkomst weet.

We zijn een nieuw DNA-onderzoek gestart om de resterende (buitenlandse) appelrassen en alle peren in de collectieboomgaard te checken, inclusief een aantal rassen van de Abdij. Dit loopt en ik verwacht de resultaten hiervan halverwege 2025.

Commissie Determinatie 2
Website-deel: inventarisatie
Voor de inventarisatie van een boomgaard is het overzichtelijk invoeren van bomen in een tabel het meeste werk. Tot nu toe gebeurt dat op papier en een GPS-toestel of iets dergelijks. Dit jaar is (eindelijk) een programma klaar voor gebruik via het internet om dit eenvoudiger te doen.
Al lopend door een boomgaard kunnen bomen direct op hun plaats worden gezet. Een voorwaarde is wel dat er een enigszins bruikbare achtergrond van Google Maps beschikbaar is. De kwaliteit daarvan is nogal wisselend, maar vaak goed bruikbaar. En anders kan het desnoods ook wel zonder de achtergrond.
De rasnaam en andere eigenschappen kunnen al van tevoren of achteraf worden ingevuld. Een eerste test in de boomgaard van fam. Dijkstra en Lieuwe Heins (ongeveer 90 bomen) is goed verlopen.
Er is ook een programma geschreven om een landkaartje te maken van een boomgaard, met bij elke boom een afkorting van de rasnaam en de standplaats.
Als het niet in beeld past kan het geheel worden gedraaid of verkleind, vergroot zodat het wel past. De meeste boomgaarden passen wel in zo’n plaatje, maar de grotere (meer dan ca. 50 bomen) moeten meestal worden opgedeeld in velden, die dan apart worden getoond. Bij de determinatiedagen blijkt vaak dat er geen informatie is overgedragen bij verhuizingen e.d. Als eigenaars van de boomgaarden in Noord-Holland zo’n beschrijvend plaatje zouden bezitten, wordt het determinatiewerk een stuk eenvoudiger.
Op het gebied van determinatie van appels en peren is weer wat voortgang geboekt. De help-teksten zijn uitgebreid en verbeterd, kenmerken toegevoegd etc.
Vooral voor peren is er veel veranderd: vanaf helemaal niets is er nu een basis van 146 peren in de determinatie. De volgende tabel geeft een overzicht van de huidige situatie (december 2024). De laatste rij in de tabel geeft een idee van de kans om een willekeurig stuk fruit met succes te kunnen determineren. Uit deze tabel blijkt onder meer dat de determinatiegroep meer dan 20.000 kenmerk-waarden heeft ingevuld, en dat dit project niet in 1 kalenderjaar kan slagen.
Vulling van kenmerk-waardenappelsperen
Determinatie-tabellen
Aantal rassen215146
Aantal kenmerken4940
Vulling van kernmerk waarden95%77%
Gemiddeld aantal waarden per ras, per kenmerk1.41.0
Deel van boomgaardtabel in de determinatie [%]94%96%
Vooral bij peren is nog veel werk te doen om de waarden verder in te vullen. Het percentage 77% is eigenlijk te weinig om er goed mee te kunnen werken. Evenals het gemiddelde van 1.0 waarden per kenmerk bij de peren, dat is aan de lage kant.
Ondanks al deze grote getallen is het gebruik van de determinatie niet moeilijk. Een appel kan soms al met een paar kenmerken worden gedetermineerd. Als fruit geen bijzondere kenmerken heeft loopt het aantal benodigde kenmerken voor een unieke karakterisering op tot 10 á 20 kenmerken.
Voor het komende jaar staan o.a. op het programma: het vervolg van de peren-kenmerken en het inventariseren/bijwerken van een aantal boomgaarden in Noord-Holland.

POMblad en nieuwsbrief
In het verslagjaar zijn de gebruikelijke vier POMbladen verschenen met dank aan diegenen die verslagen en artikelen geschreven hebben. Daar tussendoor zijn ook nog drie nieuwsbrieven verstuurd met actuele zaken.
Dank gaat ook uit naar de meelezers die vooraf de inhoud van ons blad kritisch hebben bekeken. Hopelijk krijgt de redactie binnenkort uitbreiding.
Uit de reacties valt op te maken dat het POMblad en de nieuwsbrief een belangrijk communicatiemiddel zijn en hogelijk gewaardeerd worden.
Het is daarbij een goede zaak dat we een vaste groep adverteerders in ons blad hebben die met ingang van het nieuwe jaar zelfs is uitgebreid.
Desgevraagd geeft de POM ook informatie aan belangstellenden buiten onze vereniging. Daartoe maken we gebruik van de inhoud van de PR-koffer. In het verslagjaar is daar gebruik van gemaakt tijdens de open dagen van zowel de Abdijtuin als ook de collectieboomgaard Henk Houtman Hof.
Onze vertegenwoordigers zijn bovendien aanwezig geweest op de Boer&Markt in Santpoort tot grote tevredenheid van de organisatoren aldaar.
Tijdens de open dag t.g.v. het dertigjarig bestaan van de Tuin van Kapitein Rommel is door de POM een PR-kraam ingericht en bemand, zo ook tijdens de oogstfair op Wieringen.
Goede gelegenheden om onze vereniging te promoten.

Namens het bestuur, Bea N. Jonker-Otjes, secretaris