Fruitlek

Een fruit ”track” langs de Lek

Inleiding

U ergert zich er misschien aan: een gesprek op de Lek. Reclame voor weer één of andere bank die hypotheken wil slijten. De naam van de bank interesseert me niet; dat de Lek mooi is wist ik al. Wie van het noorden naar het zuiden zoeft, komt bijna gegarandeerd over de Lek. Bij Lexmond/Vianen heb je de A27 van Amsterdam naar Breda, bij Everdingen heb je de A2 van Amsterdam naar Den Bosch. Ik besloot bij Lexmond de A27 te verlaten en via Vianen, Everdingen, Culemborg een stuk zuiddijk van de Lek te pakken. Zowel vanaf de A27 als de A2 had ik daar in het noordelijke rivierengebied tegen de provincie Utrecht aan nogal oudere fruitbomen vluchtig gezien. Een ritje op een natte zondag van snelweg naar snelweg van Lexmond naar Culemborg langs de Lek leek daarom borg te staan voor mooie hoogstamfruitfoto’s.

Ik werd in mijn verwachtingen niet teleurgesteld. Graag presenteer ik u een fruitpad met een vleugje natuur en cultuur langs de Lek.

Lexmond

Amper van de afrit af zie ik de eerste hoogstammen in de voortuin staan.

Fruitbomen in de voortuin met een wat herfstachtige rode tint.
Behoefte aan een kruiwagen paardenmest?

Een oude hoogstam met een bast die door het natte weer alle kleuren groen
heeft gekregen

Er begint al kleur te komen op deze appels…

Helsdingen

Zo heette de straat of het gehucht waar ik vanuit Lexmond kwam. Nou associeerde ik daar niets met de hel. Integendeel, de foto’s die ik er maakte waren van zaken met een welhaast hemelse schoonheid.

Een oude boerderij met modern fruit

Een eerste hoogstamfruitboomgaard, keurig vernieuwd.

Meidoorn in de heg langs de weg, al keurig op kleur

Koeien in de hoogstamboomgaard. Boer, linksvoor een mooi afgeschermde stam,
maar pas ajb op de stam achter de koe!

De sleepruim in de heg is al op kleur.

Zelfs de sierappeltjes waren mooi in Helsdingen

Nog meer plattelandsnostalgie.
Als u zelf wilt gaan kijken: doordeweeks is de weg hier afgesloten
tegen sluipers die de file op de snelwegen via een dijkroute willen
ontlopen.

Wie even stilstaat, ziet zelfs Japanse Wijnbessen

Na het eerste stuk van Lexmond naar Vianen heb je nog geen dijkroute. Uiteindelijk kom je in Vianen. Het centrum is best aardig. Rivierengebiedmensen staan bekend als stug, gegeseld als zij zich voelden als Gods water over hun vette stugge rivierklei kwam. Maar in de stad zie je dat de notabelen van vroeger toch graag hun macht ten toon spreidden.

Wapens midden in Vianen

Detail vorige foto. Audialte Rampartem betekent… oei, zelfs een zojuist
geslaagde gymnasiaste wist het niet. Wie helpt?

Laten we maar gauw naar buiten Vianen gaan, richting Everdingen. Latijn en
pomologie, da’s niks. Op naar de dijknatuur!

Donkere wolken boven de Lek

Typerende hoogstamfruitboomplaatjes binnendijks

Ook onafzienbare rijen moderne boomgaard binnendijks

Als eerbetoon aan de hoogstamfruitcultuur heeft deze hypermoderne
fruitteler één hoogstam laten staan tussen de fruitkisten en
zijn boomgaard.
Of zouden ouderwetse stoofpeertjes lekkerder zijn?

Dijk met soort wilde wortel. Prachtige schermbloemen.
Links het moderne fruitbedrijf met de éne hoogstamfruitboom van de
vorige foto.

Een variant van de Noord-Hollandsche Suikerpeer maar dan met rode blos?
Alleen dit jaar rood vanwege de extreem zonnige aprilbloei- en
vruchtzettingsmaand?

Bouwkunst bij Everdingen

Hoogstamperen, Légipont als ik het goed zie, langs de dijk

Mooie afritten, mooie hoogstammen

Betuwse(?)bouwstijl: overhangend achterdak van de schuur.
En hoogstammen naast de boerderij, uiteraard!

Luxe hoogstamboomgaard

Gelukkig zijn er mensen die nieuwe hoogstamfruitboomgaarden aanleggen.
Deze boomgaard is circa 18 jaar oud.

Ik kom in de buurt van Culemborg. Daar zijn restanten van de Nieuwe Hollandsche Waterlinie.

Oude kazematten van de Nieuwe Hollandsche Waterlinie

Hier kon de Lek erg gaan lekken, als men het achterland ter verdediging
van de vesting Holland onder water wilde zetten.
Hier de constructies waarmee het water ingelaten kon worden

Bij de verdedigingswerken een pomologische verrassing in de vorm van een perenboom. De perenboom is vormloos, dus of het is een spontaan gegroeide zaailing, of de geënte veredelde takken zijn afgestorven. Nadere bestudering leert dat het waarschijnlijk een Klaasjespeer is. Een Klaasjespeer is een kleine stoofpeer, die ook wel als onderstam gebruikt werd voor bijvoorbeeld Zure Brederodes.

Klaasjesperen bij de inundatiewerken

De Armenboomgaard

We naderen Culemborg. En zowaar buitendijks staan er hoogstammen!

De Armenboomgaard

Hij bestaat echt: de armenboomgaard. De rode bisschop Muskens zegt dat je brood mag stelen als je anders om komt van de honger, vroeger waren er Gode zij dank ook al betrokken katholieken. De boomgaard heet Armenboomgaard omdat hij bezit was van de katholieke kerk, die de opbrengst bestemde voor de armen. Door dijkverlegging ligt de boomgaard nu geheel buitendijks. Je kunt er wandelen, maar je hond mag helaas niet mee.

Ik zie veel Goudreinettes, maar er zijn ook Sterappels, Légiponts,
Jasappels en Bloemees

Details in de Armenboomgaard

Uiteraard wat detailopnames uit de Armenboomgaard.

Twee foto’s van oude entplaatsen. Boven de entplek groeide het hout sneller dan eronder.

Het zwarte gat….de weg naar Helse Dingen? Of gewoon een gat in een oude hoogstam? Na een fruit- track-tocht langs Helsdingen en Katholiek boomgaardbezit krijg je rare associaties

Tijd om deze reportage te beëindigen. Ik ben bij de spoorlijn Haarlem-Maastricht. Wie geïnspireerd geraakt is, kan wellicht beter een fiets zien te huren in Culemborg en dan de tocht naar Lexmond maken. Dat voorkomt dat je voor sluipverkeer maar ook voor jou gesloten verklaarde wegen komt te staan, zeker doordeweeks.

Ik eindig deze reportage met een prachtige appelfoto, ongecompliceerd, uit de Armenboomgaard en als toegift nog een plaatje van de paarse natuur om de boomgaard heen.

Ongecompliceerd een appel op de foto.

Laatste blik op de paarse kattenstaarten tussen Armenboomgaard en de Lek