“Een waardevolle aanwinst met een bijzonder verhaal”. Dat zijn de woorden die vrijdag 13 december klinken bij het planten van een Saffraanpeer in de Collectieboomgaard in Middenbeemster.

Te midden van leden en gasten van de POMologische Vereniging Noord-Holland onthullen het erelid Henk Houtman, die deze dag 90 jaar wordt en Fleur Bruin, die tijdens een stage in Zuid-Afrika de boom op het spoor is gekomen, een herinneringsboombank. In het midden daarvan wordt één van de drie geënte Saffraanperen geplant. Uitgestorven in Noord-Holland, terug gevonden in Kaapstad’.
Een overblijfsel van de nederzetting van de VOC in Zuid-Afrika. Ooit meegenomen door de bemanning van een schip van de Verenigde Oost-Indische Compagnie en geplant in de Kaapkolonie. Daar uitgegroeid tot een martiale boom van inmiddels honderden jaren oud, omgeven door een hek, onder streng toezicht in een natuurpark.
Het is de POM gelukt daar drie enten van te krijgen en naar Nederland te halen waardoor de Saffraanpeer toegevoegd kan worden aan de verzameling van 333 unieke rassen die de afgelopen tien jaar verzameld zijn en geplant in deze collectieboomgaard.

Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de boomgaard organiseert de POM op deze dag een symposium rond het thema ‘Met oude fruitrassen de toekomst in’.
De start is voor de burgemeester van de Beemster en voorzitter Werelderfgoed Nederland, de Heer Harry Brinkman die via de Beemsterpolder veel fruitbomen ‘in zijn portefeuille heeft’. De Collectieboomgaard neemt daarin echter een unieke plaats in vanwege de vele, vaak enige exemplaren van bomen die ooit in deze provincie hebben gestaan. Een uniek plekje in dit unieke werelderfgoed.
Daarna geven drie andere sprekers, ieder vanuit hun eigen deskundigheid hun visie. Een volle zaal met tachtig genodigden en belangstellenden luisteren geïnteresseerd naar de voordrachten. Dr. ir. Bert Visser, directeur van het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland te Wageningen benadrukt het belang van samenwerking en uitwisseling tussen wetenschap en praktijk.
Het CGN werkt aan behoud , ontwikkeling en duurzaam gebruik van biodiversiteit wat van belang is voor de landbouw, tuinbouw,en bosbouw. Eén van de activiteiten is de opbouw, het onderhoud en de distributie van collecties. Omdat het geen zin heeft van fruit (appels) zaden te bewaren als genenbestand is het belangrijk collectieboomgaarden als die van de POM in stand te houden. De genen zitten in de bomen! Hij wijst op de stichting ‘De Oerakker’, een initiatief tot bundeling van organisaties die zich bezig houden met het behoud van traditionele Nederlandse gewassen. Hij eindigt met de boodschap: “Diversiteit is nuttig, mooi en lekker. Diversiteit is het eten op je bord.”

Een heel andere invalshoek wordt gekozen door Joop van Diepen van de Boerderijenstichting , c.q. Vereniging Vrienden van de Stolp. In sappig Westfries verhaalt hij van de terugkeer van de hoogstamboomgaarden naast de gerestaureerde stolpen. Met de verhalen van zijn jeugd op de boerderij weet hij ook de lachspieren van zijn gehoor te activeren. De serieuze boodschap is dat het Noord-Hollands landschap met stolpen en boomgaarden de oude allure weer terug moet krijgen.

Harry van der Laan is eigenaar van een flinke boomgaard met 83 verschillende oude rassen in Groningen. Hij breekt een lans voor het benoemen van de collecties van oude fruitrassen tot nationaal erfgoed. “Op welke wijze kan de historie van onze Nederlandse fruitrassen inclusief de streekrassen en de verwante boomgaardcultuur goed bewaard blijven, niet alleen voor nu maar ook in de verre toekomst, zodat deze kennis in ons nationaal geheugen gegrift kan worden en dat ook het genenmateriaal behouden blijft.”

Nadat de jarige Henk Houtman en Ger Ernsting, deskundige leden van de POMvNH, aangeschoven zijn bij de sprekers wordt met prikkelende stellingen en stevige pleidooien in een paneldiscussie het symposium afgesloten.
Dat de hoogstamboomgaarden wel degelijk toekomst hebben mag geconcludeerd worden uit de afsluitende woorden van (dag)voorzitter Cees Vroegop. Hij eindigt met het voorlezen van het gedicht dat gemaakt is bij de start van de collectieboomgaard, waarin op speelse wijze de mooie namen van oude fruitrassen langskomen.
Tenslotte worden de organisatoren bedankt en dan kunnen de aanwezigen de middag evalueren onder het genot van een drankje in de voorzaal van paviljoen ‘De Jonckheeren’ van de golfclub Beemster. Een waardevol gebeuren voor de leden en gasten van de POMologische Vereniging Noord-Holland.

Klik hier voor de fotoreportage en hier voor de video.