De James Grieve is een oud appelras. Het ras is vernoemd naar zijn “ontdekker”, James Grieve. Deze won het ras uit een zaailing die een kruising was tussen een oud Engels ras, Pott’s Seedling, en een Cox Orange Pippin. Dit gebeurde in Edinburgh, Schotland. Het ras is in de handel gebracht door de firma Dickson te Edinburgh. Dat was rond 1890. In de jaren 20 won het ras in Engeland prestigieuze prijzen. Dit was een belangrijke basis voor zijn roem in Europa. Zij verdrong de Early Victoria uit de schappen en rassenlijsten. James Grieve werd in de vorige eeuw uiteindelijk in heel Europa geteeld. De appels hadden één groot manco: ze konden niet tegen stoten. Ze werden daarom voorzichtig naar de stedelijke consumenten gebracht, vaak in met stro gevulde manden.

Over deze appel hebben we het.

Het laat zich voorstellen dat de stootgevoeligheid in de supermarkt niet tot aanbeveling strekte. De beursheid die te gemakkelijk ontstaat in de zelfbedieningswinkels is de grote reden dat het ras uit de schappen in de supermarkt is verdwenen. De Delbar Estival is een verbeterde versie van de James Grieve, maar die heeft geen echte furore gemaakt.

In Nederland rapporteerde het CBS in 1996 nog een verwachte aanvoer van 8 miljoen kilo. In 1983 was dat nog 35 miljoen kilo. Na 1996 komt de James Grieve niet meer in de oogstramingen van het CBS voor. De oude boomgaarden met James Grieve zijn praktisch verdwenen. Maar her en der is hij in de huisverkoop nog wel te krijgen.

Pas zeer recent is de keuringsplicht voor James Grieves afgeschaft. Wie in James Grieves handelde moest van overheidswege het fruit eerst laten keuren, omdat de overheid overheid wilde voorkomen dat onrijp fruit op de markt verscheen.

Verdween de James Grieve terecht uit de schappen? Minpunten van het ras.

Laten we beginnen met de slechte eigenschap. Het is waar. Wie een James Grieve meeneemt in een tas en die tas iets onzacht neerzet, heeft een beurse plek op zijn appel. Nog een slechte eigenschap. Er kan kurkstip op komen. En het hout is ook nog vatbaar voor kanker.

Een derde mankement is dat de appel niet zo van heet, droog weer houdt. Vroegtijdige val treedt dan op. In het afgelopen jaar 2006, met zijn hete droge juli, trad dit verschijnsel op. Heel opvallend was dat de groei van kleinere appeltjes stopte. Die werden geel en vielen vroegtijdig.

Hitte leidde tot onderbroken groei van de appels en vroegtijdige val.

Deze oranje James Grieve stopte er een stukje eerder mee dan zijn achterbuurman en zal binnenkort vroegrijp vallen.

In de rubriek “Wondere Fruitwereld in beeld” elders op deze webstek leidde dat tot mooie plaatjes. Van een boom met feestverlichting en een toverbal. Deze oranje geworden appels waren een lust voor het oog van de hobbyteler. De appelboom redde zich uit een gebrek aan vocht en een overdaad aan hitte door nogal enkele appeltjes vroegtijdig te laten rijpen en afvallen. Ook bleven nogal wat appels achter. Na de eerste pluk circa 24 augustus aan de boom achtergelaten groeiden deze nog wel enigszins, maar de gebruikelijke grootte kregen ze niet meer. Niettemin, de oogst aan goede appels was best redelijk.

Ze zijn niet lang houdbaar; eind september of met een beetje geluk de eerste weken van oktober houdt het op. De appel wordt dan melig . Daarmee houdt het requisitoir op. Laten we de goede eigenschappen bekijken.

De goede punten van het ras

Afgezien van kurkstip en een zekere gevoeligheid voor kanker is de appel praktisch resistent tegen veel ziektes en kwalen.

Hij draagt praktisch elk jaar. De vruchtbaarheid goed en vroeg.

Hij is een goede bevruchter voor veel appelrassen, en alleen daarom al een aanwinst in de boomgaard. Onder andere Ingrid Marie, Jonathan, Cox Orange, Golden Delicious worden door hem bevrucht.

Hij heeft een zachtzuur, aangenaam zeer fijn aroma.

Hij is mooi: geelachtig met scherpe rode strepen, soms een rode blos

James Grieves van twee kanten bekeken

Hij is prima geschikt om appelsap te maken.

Het vruchtvlees is zacht, wat geelachtig wit.

Hij heeft een mooi formaat en gewicht: doorsnee circa 70 mm, gewicht circa 140gram.

Hij is middentijds vroeg, kan in augustus geplukt worden en is dus de standaardrassen te vlug af. Wie de hele maanden augustus en september appels uit de hand én voor de moes wil, kan dat bereiken door Yellow Transparant en James Grieve aan te planten. Het ras is prima geschikt voor struik- en hoogstamvorm.

De balans opgemaakt

De voordelen overtreffen de nadelen. Maar de kwetsbaarheid van de vrucht bij transport en in het zelfbedieningssysteem maken het ras vooral geschikt voor fruitzaken met bediening, voor huisverkoop en voor eigen gebruik. Met zijn goede pollen, zijn mooie kleur en zijn vroege rijpheid, zijn saprijkdom en zijn geschiktheid voor moes en handgebruik is het een veelzijdige appel. De James Grieve kan dus voor elke particuliere boomgaard of boomgaard voor huisverkoop of afzet gericht op de speciaalzaak aanbevolen kan worden.

James Grieve op de keper beschouwd

Alle foto’s: Bas van Andel